Xây dựng nền giáo dục mở
Mở để học – Học để mở – Để trở thành công dân
có trách nhiệm trong thế giới mở
Cao Văn Phường
NỘI DUNG:
- Một số khái niệm
- Tại sao phải xây dựng nền giáo dục mở
- Đặc trưng nền kinh tế sinh thái, kinh tế tri thức
- Tóm lược những quan điểm, triết lý giáo dục
- Nền tảng để xây dựng nền giáo dục mở
- Những giải pháp xây dựng nền giáo dục mở trong điều kiện Việt Nam
- Ý kiến đề xuất với thành phố Hồ Chí Minh
Lời kết
1. MỘT SỐ KHÁI NIỆM
1.1 Khái niệm về nền kinh tế sinh thái:
Nền Kinh tế sinh thái là nền kinh tế được tổ chức vận hành dựa trên quan điểm tối ưu hóa quan hệ kinh tế – xã hội với môi trường sinh thái đạt hiệu quả kinh tế – xã hội cao mà không xâm hại môi trường sinh thá
1.2 Khái niệm về giáo dục:
Chúng ta đang tồn tại trong môi trường thông tin. Vì vậy, Giáo dục được hiểu như là “Sự tác động nhiều chiều của môi trường thông tin” lên con người giúp họ hoàn thiện phương pháp tập hợp thông tin, xử lý thông tin, khai thác thông tin để giải quyết những vấn đề của cuộc sống đặt ra, để trở thành công dân có trách nhiệm.
Dạy học tức là gợi mở giúp người khác và ngược lại hoàn thiện phương pháp tập hợp thông tin, xử lý thông tin, khai thác thông tin để giải quyết những vấn đề của cuộc sống đặt ra.
Học tức là tự hoàn thiện phương pháp tập hợp thông tin, xử lý thông tin, khai thác thông tin để giải quyết những vấn đề của cuộc sống đặt ra, để trở thành công dân có trách nhiệm.
1.3 Khái niệm về nền giáo dục mở:
Nền Giáo dục mở là nền giáo dục đáp ứng nhu cầu học tập thường xuyên, học suốt đời, học bất cứ nơi đâu, học bất kỳ lúc nào cho tất cả mọi người, không nhất thiết phải đến trường lớp
1.4 Đại học kinh tế sinh thái:
Đại học kinh tế sinh thái là đại học mà các chương trình, mục tiêu đào tạo và các hoạt động khoa học công nghệ được xây dựng dựa trên quan điểm kinh tế sinh thái.
GS.VS Cao Văn Phường – Chủ tịch HĐQT Trường Đại học Bình Dương trình bày tham luận "Xây dựng nền giáo dục mở: Mở để học – Học để mở – Để trở thành công dân có trách nhiệm trong thế giới mở" tại Hội thảo Xây dựng nền giáo dục mở do Liên hiệp hội Khoa học Kỹ thuật TP. HCM tổ chức
2- TẠI SAO PHẢI XÂY DỰNG NỀN GIÁO DỤC MỞ
2.1 Tạo hóa tạo ra vạn vật và con người và cho họ quyền bình đẳng tồn tại và phát triển bền vững. Vì vậy, xây dựng nền kinh tế sinh thái, trong đó con người là trung tâm, vừa là mục tiêu, vừa là nội dung, vừa là động lực lao động sáng tạo mà loài người hướng tới.
Để thực hiện được điều đó, mọi người cần phải học tập thường xuyên, học tập suốt đời để hoàn thiện: Tâm lực, trí lực, thể lực, Tiền lực để hoàn thành tốt trách nhiệm (Với bản thân, với gia đình, với cộng đồng xã hội, với thiên nhiên) bằng con đường lao động sáng tạo, lao động có hiệu quả, tạo ra những sản phẩm vật chất hay tinh thần có chất lượng, đảm bảo cho cuộc sống bản thân, gia đình, cho cộng đồng xã hội và góp phần bảo vệ thiên nhiên.
2.2. Chúng ta đang tồn tại trong môi trường thông tin bị ô nhiễm do công nghệ thông tin, công nghệ truyền thông bị lạm dụng. Vì vậy, để tồn tại tất cả mọi người phải học tập thường xuyên, hoàn thiện phương pháp tập hợp thông tin, xử lý thông tin, khai thác thông tin để có những quyết định phù hợp, kịp thời để giải quyết những vấn đề của cuộc sống đặt ra.
2.3 Loài người đang đứng trước những thảm họa do thiên tai và do chính con người tạo nên. Hàng năm hàng trăm triệu hécta rừng bị tàn phá, hàng triệu mét khối khoáng sản bị đào móc khỏi lòng đất làm thay đổi khối lượng trái đất, hậu quả làm dịch chuyển trục quay của trái đất do lực tương tác giữa các hành tinh lên trái đất, làm biến đổi khí hậu, nhiệt độ trái đất nóng lên, nước biển ngày càng dâng cao nhận chìm các châu lục.
Tranh giành quyền lực, quyền lợi, mâu thuẫn tôn giáo và sắc tộc, mâu thuẫn tôn giáo và quan điểm chính trị… dẫn đến các cuộc chiến tranh hủy diệt liên tục diễn ra. Loài người đang đứng trước những thảm họa khôn lường do thiên tai và do chính con người thiếu trách nhiệm gây ra.
Vì vậy, để chế ngự, thích ứng, ngăn chặn những thảm họa do thiên nhiên và con người tạo nên, tất cả mọi người và các quốc gia phải liên kết, chung sức chế ngự, thích ứng, đẩy lùi những thảm họa.
Sự liên kết chung sức đó chỉ có thể thành công phải được bắt đầu từ việc xây dựng nền giáo dục mở, toàn cầu hóa giáo dục. Ý thức trách nhiệm: Trách nhiệm với bản thân, với gia đình, với cộng đồng xã hội, trách nhiệm với thiên nhiệm, đó là phẩm chất đạo đức mà mỗi người cần phải có. Tinh thần trách nhiệm phải được giáo dục bắt đầu từ tuổi thơ trong gia đình, ở trường mầm non, mẫu giáo, ở cộng đồng xã hội.
3- ĐẶC TRƯNG NỀN KINH TẾ SINH THÁI – KINH TẾ TRI THỨC
Sự phát triển khoa học công nghệ, công nghệ thông tin, công nghệ vũ trụ đã làm thay đổi hình thái lao động sản xuất của xã hội, dẫn đến sự hình thành nền kinh tế mở – kinh tế sinh thái – kinh tế tri thức.
Đặc trưng cơ bản của nền kinh tế mở – kinh tế sinh thái – kinh tế tri thức đó là:
3.1 Sự chuyển đổi cơ cấu kinh tế ở mỗi quốc gia và toàn thế giới cho phù hợp với các vùng sinh thái trên cơ sở đổi mới công nghệ, nâng cao năng suất lao động, nâng cao chất lượng sản phẩm.
3.2 Nghiên cứu sáng tạo ra công nghệ mới làm tăng năng suất lao động là loại hình sản xuất quan trọng trong nền kinh tế mở – kinh tế sinh thái – kinh tế tri thức, trong đó công nghệ thông tin sẽ giữ vai trò chủ đạo trong mọi lĩnh vực.
3.3 Tự do, dân chủ hóa các hoạt động kinh tế – xã hội trong khuôn khổ pháp luật theo hướng toàn cầu hóa là xu hướng mà mỗi quốc gia hòa nhập vào thế giới mở – nền kinh tế mở đều phải tuân thủ.
3.4 Sự liên kết cạnh tranh – cạnh tranh liên kết diễn ra quyết liệt trên toàn cầu, xuất hiện nền kinh tế ảo trên nền tảng công nghệ thông tin, mạng internet.
3.5 Sự sàng lọc giữa các nền văn hóa, dẫn đến nền văn hóa mới – văn hóa internet thích ứng với yêu cầu phát triển nền kinh tế – xã hội với điều kiện nền sản xuất mới tự động hóa.
3.6 Xuất hiện tầng lớp lao động mới có trí thức, có chất xám cao, có kỹ năng kỹ xảo. Quyền sở hữu trí tuệ là quyền cơ bản trong nền kinh tế tri thức. Nhận thức về quyền lực sẽ thay đổi, cơ cấu về quyền lực mới sẽ xuất hiện – Quyền lực trí tuệ.
3.7 Chuẩn mực đạo đức xã hội được cụ thể hóa phù hợp với nền kinh tế mở. Trong thế giới mở, giá trị đích thực của mỗi con người được lượng giá thông qua kết quả lao động sáng tạo, lao động có hiệu quả, thực hiện trách nhiệm công dân, không còn dừng lại trong từng quốc gia.
3.8 Triết lý tôn giáo và quan điểm chính trị sẽ được cọ sát và sẽ được điều chỉnh với nhận thức về thế giới quan của con người trong môi trường thông tin mở, trình độ dân trí ngày càng nâng cao.
3.9 Khái niệm về lãnh thổ, chủ quyền ranh giới quốc gia sẽ được điều chỉnh và có thể mất đi. Sự tồn tại của các dân tộc không bị hòa tan trong thế giới mở nhờ sự bảo tồn và phát triển văn hóa, văn hóa dân tộc, đặc biệt là ngôn ngữ của dân tộc mình.
3.10 Tiềm năng của mỗi quốc gia trong nền kinh tế tri thức không chỉ phụ thuộc vào tài nguyên thiên nhiên mà phụ thuộc chủ yếu vào chất lượng con người được hàm chứa qua năng lực tư duy sáng tạo, tạo ra công nghệ mới làm tăng năng suất lao động, tăng hiệu quả lao động, chất lượng sản phẩm, phụ thuộc vào phẩm chất đạo đức, trình độ văn hóa của đại đa số nhân dân.
Ngày nay, loài người nhận ra rằng tạo hóa đã tạo nên họ, cho họ quyền bình đẳng tồn tại và phát triển. Vì vậy, con người phải có trách nhiệm và nghĩa vụ không chỉ với bản thân, gia đình, cộng đồng xã hội và hơn thế nữa phải có trách nhiệm với thiên nhiên, với hành tinh nơi mà họ đang cư ngụ.
Vì vậy, để chế ngự, thích ứng, không cam chịu những thảm họa do thiên nhiên và con người tạo nên tất cả mọi người và các quốc gia phải liên kết, chung sức để cùng nhau chế ngự, thích ứng, đẩy lùi những thảm họa. Sự liên kết chung sức đó chỉ có thể bắt đầu từ sự đổi mới hệ thống giáo dục, xây dựng nền giáo dục mở – toàn cầu hóa giáo dục. Vì vậy, rất cần nhận thức lại cho đúng bản chất và vị thế của giáo dục, từ khái niệm, quan điểm, mục tiêu, nội dung, phương pháp giáo dục nhằm xây dựng nền giáo dục mở để mọi người có thể tự hoàn thiện bản thân mình thông qua con đường học tập liên tục, học tập suốt đời để trở thành công dân có trách nhiệm (với bản thân, với gia đình, với cộng đồng xã hội, với thiên nhiên) trong thế giới mở. Nói cho cùng những thảm họa vừa nêu trên phần lớn đều do con người thiếu trách nhiệm tạo nên. Thế giới mở cần một thế hệ mới có trách nhiệm và những người có khả năng liên kết, dấn thân vì sinh tồn phát triển bền vững cần có những con người trẻ có trách nhiệm lãnh đạo, quản lý thế giới nhằm xây dựng thế giới mở phát triển ổn định, xây dựng nền Kinh tế sinh thái trong đó con người là trung tâm.
Đây chính là những vấn đề được đề cập trong Luận bàn về “Xây dựng nền giáo dục mở ” trên cơ sở hệ thống lại những bài viết đăng trên các tạp chí và hơn 40 năm tác giả đã cùng đồng đội, quý thầy, cô dấn thân hành trình đến nền giáo dục mở và đã được tác giả ghi lại trong hai tập sách (Đã từng có một Đại học mở như vậy do Nhà xuất bản Văn Học xuất bản năm 2010 và Hành trình đến nền giáo dục mở do Nhà xuất bản Văn Học xuất bản năm 2015.) chắc chắn còn nhiều vấn đề chưa được đề cập cần tiếp tục nghiên cứu hoàn thiện, rất mong nhận được ý kiến đóng góp của quý đọc giả và đồng nghiệp.
Toàn cảnh buổi Hội thảo
4. TÓM LƯỢC NHỮNG QUAN ĐIỂM, TRIẾT LÝ VỀ GIÁO DỤC
Học thuyết “Đạo đức – Chính trị” của Khổng Tử (551-474TCN) lấy “Nhân – Lễ” làm hạt nhân, lễ không chỉ là lễ tiết mà là quy phạm đạo đức, là chế độ xã hội, xã hội phải có trên có dưới, phải có tôn ti trật tự ổn định, phải có nề nếp, phải chính danh – định phận. Nguyên tác của nhân là: “Mình muốn lập nên thì làm cho người khác lập nên, mình muốn thành đạt thì làm cho người khác thành đạt”.
Động cơ học tập là học để làm quan với triết lý: Tu thân, tề gia, trị quốc, bình thiên hạ.
Xocrat (470-399 TCN) – Nhà tư tưởng Hy Lạp cổ đại, phương pháp giáo dục của ông là phương pháp “Đối thoại trực tiếp, tranh luận” với mọi người, phương pháp đối thoại của Xocrat góp phần tạo nên xã hội dân chủ.
Arixtot (384-322 TCN), ông là học trò của Xocrat và môn đệ của ông là Platon (427-347 TCN). Đạo đức học của Arixtot mục đích hành động của con người là hướng tới điều “Thiện”, ông đề cao sự công bằng và tình bạn hữu.
Nhà tư tưởng Rable (1494-1553) thời phục hưng, ông chủ trương xây dựng nền giáo dục: “Trí tuệ và đạo đức”.
Nhà triết học Các Mác (1818-1883), ông chủ trương giáo dục không mất tiền cho trẻ em: “Giáo dục kết hợp với lao động sản xuất”.
Anhxtanh (1897-1955), Nhà Vật lý vĩ đại thế kỷ XX, ông cho rằng mục tiêu của nhà trường là giáo dục cho thế hệ trẻ một nhân cách hơn là giảng dạy kiến thức cụ thể, giúp cho người học phương pháp tư duy độc lập, sáng tạo.
Chủ tịch Hồ Chí Minh (1890-1969): Chủ tịch Hồ Chí Minh chủ trương xây dựng nền giáo dục mở để “Ai ai cũng được học hành”, xây dựng nền giáo dục mở thông qua con đường “Xã hội hóa giáo dục”. Động cơ học tập là để làm việc, phục vụ cách mạng, phục vụ nhân dân, với triết lý: “Cần, kiệm, liêm chính, chí công, vô tư”.
5. NỀN TẢNG ĐỂ XÂY DỰNG NỀN GIÁO DỤC MỞ
Nền Giáo dục mở được xây dựng trên nền tảng sau:
5.1 Mục tiêu của nền giáo dục mở:
Tạo hóa tạo ra vạn vật và con người, họ được quyền bình đẳng tồn tại và phát triển. Vì vậy, xây dựng nền kinh tế sinh thái, trong đó con người là trung tâm, đây vừa là mục tiêu, vừa là nội dung, vừa là động lực lao động sáng tạo mà loài người hướng tới. Để làm được điều đó, con người phải học tập thường xuyên, học tập suốt đời để hoàn thiện Tâm lực, Trí lực, Thể lực, Tiền lực thì mới có thể hoàn thành tốt trách nhiệm với bản thân, với gia đình, với cộng đồng xã hội, với thiên nhiên được xã hội giao phó, góp phần xây dựng nền kinh tế sinh thái, vì sự tồn tại phát triển xã hội. Vì vậy, xây dựng nền giáo dục mở với mục tiêu: “Mở để học – Học để mở, để trở thành công dân có trách nhiệm trong thế giới mở” trên cơ sở suốt đời hoàn thiện: Tâm lực, Trí lực, Thể lực, Tiền lực thông qua con đường “Cộng học” được xây dựng trên nguyên tắc Học – Hỏi – Hiểu – Hành, đây vừa là mục tiêu, vừa là nội dung, vừa là phương pháp để xây dựng nền giáo dục mở.
Giúp con người hoàn thiện:
Tâm lực, Trí lực, Thể lực
Để hoàn thiện Trách nhiệm với bản thân, với gia đình,
với cộng đồng xã hội, góp phần bảo vệ thiên nhiên
5.2 Quan điểm giáo dục:
Với mục tiêu, triết lý vừa nêu trên, giáo dục là của mọi người, vì mọi người, cho mọi người, mọi người được quyền bình đẳng hưởng thụ thành quả của nền giáo dục và có nghĩa vụ đóng góp, xây dựng phát triển giáo dục.
Giáo dục là quá trình tiến hóa, có chọn lọc kế thừa những tinh hoa văn hóa giáo dục, khoa học công nghệ, những gì phù hợp với quy luật chân lý sẽ được bảo tồn và phát triển. Quy luật chân lý bao giờ cũng đơn giản, tuy nhiên để nhận ra được nó, thấu hiểu đúng, bảo vệ và đưa nó vào cuộc sống là cả quá trình lâu dài gian khó, đôi khi phải trả giá, bởi vì quy luật chân lý là vấn đề khoa học, vấn đề học thức, trí tuệ, mà trí tuệ không thể giơ tay biểu quyết.
5.3 Phương pháp “Cộng học”:
Để học có hiệu quả, học tập thường xuyên, học tập suốt đời, học tập bất cứ nơi đâu, học tập bất kỳ lúc nào. Việc học tập phải được thực hiện thông qua phương pháp “Cộng học”:
- Học với gia đình, cha mẹ, anh chị em,
- Học với thầy và bạn ở nhà trường,
- Học với cộng đồng xã hội, với mọi người xung quanh,
- Học ở đối tác,
- Học qua tài liệu, sách vở, báo đài,
- Học qua phát thanh, truyền hình, qua mạng internet,
- Học ở chính bản thân mình,
Phương pháp “Cộng học” được xây dựng dựa trên nguyên tắc 4 chữ “H”: Học – Hỏi – Hiểu – Hành:
- Học là để biết cách học như thế nào,
- Học là để biết cách hỏi,
- Hỏi để học (để tập hợp thông tin),
- Hỏi để hiểu (xử lý thông tin),
- Hiểu phải hiểu đúng (phải xử lý thông tin),
- Hiểu đúng Hành mới đúng (khai thác thông tin),
- Hành đúng mới có hiệu quả,
- Hành có hiệu quả mới tạo ra những sản phẩm vật chất hay tinh thần có chất lượng để đáp ứng nhu cầu của cuộc sống đặt ra cho bản thân, cho gia đình, cho cộng đồng xã hội, mới có điều kiện bảo vệ thiên nhiên, mới hoàn thành được trách nhiệm và nghĩa vụ mà xã hội giao phó, để có được quyền bình đẳng tồn tại và phát triển.
- Học – Hỏi – Hiểu – Hành là quy trình bốn bước, được kết nối diễn ra thường xuyên liên tục thành hệ thống dẫn đến kết quả hành đúng, nếu tách chúng ra sẽ dẫn đến sai lệch, không hiệu quả. Người ta thường nói Học – Hỏi hoặc Học – Hành, mà bỏ qua Hiểu. Hỏi là để khai thác thông tin, tập hợp thông tin, để xử lý thông tin để Hiểu. Phân tích xử lý thông tin để Hiểu đúng là khâu cực kỳ quan trọng trong giáo dục để có được quyết định đúng, để hành động đúng, hành có hiệu quả.
- Mục tiêu cao cả của nền giáo dục mong muốn đạt đến đó là làm sao để mọi người hiểu đúng về bản thân mình, hiểu đúng giá trị của mình trong cộng đồng xã hội, tự đánh giá đúng về mình, để có hành động cho phù hợp và chung sống với cộng đồng xã hội.
- Hành không đơn giản là thực hành, thực tập mà là hành động theo nghĩa rộng (Action) để giải quyết những vấn đề của cuộc sống đặt ra, thực hiện trách nhiệm xã hội.
- Phương pháp “Cộng học” là phương pháp giáo dục chủ động, tích cực giúp người học tương tác hai chiều qua đối thoại với người đối diện, qua tài liệu sách vở, qua báo chí, qua thông tin truyền thông, tự đối thoại với chính bản thân mình.
- Cộng học không chỉ là phương pháp giáo dục mà nó còn là nền tảng để xây dựng nền giáo dục mở, tạo nên xã hội học tập, giúp mọi người tự hoàn thiện: Tâm lực, Trí lực, Thể lực để thực hiện tốt trách nhiệm và nghĩa vụ mà xã hội giao phó để mọi người có quyền được bình đẳng tồn tại và phát triển.
- Phương pháp “Cộng học” và tinh thần trách nhiệm được thực hiện từ các lớp mầm non mẫu giáo sẽ giúp cho mọi người hoàn thiện tính chủ động, tư duy độc lập, sáng tạo ngay từ tuổi thơ, hoàn thiện tinh thần trách nhiệm để trở thành công dân có trách nhiệm.
5.4 Nền giáo dục mở được xây dựng trên cơ sở tiếp thu, kế thừa những thành tựu của nền giáo dục truyền thống (khuôn mẫu) với sự hỗ trợ của Công nghệ truyền thông, Công nghệ thông tin.
5.5 Hoàn thiện, kết nối các cơ sở giáo dục và quốc tế hóa giáo dục, tạo nên một xã hội học tập với quan điểm: Giáo dục là của mọi người, vì mọi người, cho mọi người, mọi người được quyền bình đẳng hưởng thụ thành quả của nền giáo dục và có nghĩa vụ đóng góp, xây dựng, phát triển giáo dục.
5.6 Nền giáo dục mở được xây dựng thông qua con đường xã hội hóa giáo dục.
6. NHỮNG GIẢI PHÁP XÂY DỰNG NỀN GIÁO DỤC MỞ TRONG ĐIỀU KIỆN VIỆT NAM:
6.1 Hoàn thiện Luật Giáo dục theo tinh thần Nghị quyết 29/NQ-TW ngày 04 tháng 11 năm 2013 của Hội nghị Ban chấp hành Trung ương lần thứ 8 khóa XI về đổi mới căn bản toàn diện giáo dục và đào tạo. Chuyển nền giáo dục khép kín, hành chính hóa sang nền giáo dục mở, với quan điểm: Giáo dục là của mọi người, vì mọi người, cho mọi người, mọi người được quyền bình đẳng hưởng thụ thành quả của nền giáo dục và có nghĩa vụ đóng góp, xây dựng, phát triển giáo dục.
6.2 Hoàn thiện hệ thống giáo dục quốc dân, đổi mới chương trình mục tiêu, nội dung giáo dục các cấp, đặc biệt đổi mới chương trình, mục tiêu, nội dung các cấp học mầm non, mẫu giáo, tiểu học, trung học cơ sở, ý thức trách nhiệm theo quan điểm kinh tế sinh thái, xây dựng các cơ sở giáo dục thành siêu thị tri thức, hình thành các tập đoàn giáo dục với 03 trụ cột: Giáo dục, Khoa học Công nghệ, hoạt động kinh tế trên cơ sở kết hợp Viện nghiên cứu thuộc Viện Hàn lâm với các đại học đa lĩnh vực.
Mối quan hệ Giáo dục – Khoa học Công nghệ – Kinh tế
6.3 Nhà nước hỗ trợ đầu tư xây dựng hạ tầng kỹ thuật:
– Công nghệ thông tin kết nối giữa các cơ sở giáo dục,
– Xây dựng, kết nối các trung tâm học liệu đa phương tiện,
– Xây dựng các trung tâm khảo thí, hình thành các ngân hàng lượng giá tạo điều kiện cho người học tự đánh giá về năng lực, trình độ của bản thân.
6.4 Hoàn thiện cơ sở hạ tầng kỹ thuật các thành phố, các thị xã, thị trấn, làng xã nông thôn trên quan điểm kinh tế sinh thái trong đó con người là trung tâm, tạo điều kiện môi trường sống thuận lợi để mọi người có thể học tập thường xuyên, suốt đời, hoàn thiện: Tâm lực, Trí lực, Thể lực, Tiền lực.
6.5 Tiếp tục nghiên cứu hoàn thiện các chương trình mục tiêu, nội dung, phương pháp đào tạo các cấp học cho phù hợp, giúp mọi người trở thành công dân có trách nhiệm, tư duy độc lập, sáng tạo, lao động có hiệu quả thông qua con đường “Cộng học” được xây dựng dựa trên nguyên tắc Học – Hỏi – Hiểu – Hành.
GS. TS Nguyễn Ngọc Giao – Chủ tịch Liên hiệp các Hội Khoa học và Kỹ thuật TP. HCM phát biểu trong chương trình
7. Ý KIẾN ĐỀ XUẤT VỚI THÀNH PHỐ HỒ CHÍ MINH:
- Hiện nay, nhiều tỉnh thành chủ trương xây dựng thành phố “thông minh” dựa trên nền tảng công nghệ thông tin theo trào lưu cách mạng 4.0 như mọi người thường nói.
- Mục tiêu mà loài người hướng đến là: Xây dựng nền kinh tế sinh thái trong đó con người là trung tâm. Vì vậy, mọi cuộc cách mạng, cách mạng 4.0 cũng phải hướng đến mục tiêu đó, trong đó con người là trung tâm của mọi cuộc vận hành. Thành phố thông minh cũng phải hướng đến xây dựng nền kinh tế sinh thái. Để thực hiện thành công xây dựng thành phố thông minh cần những con người “thông minh”, có trách nhiệm. Vì vậy, trong phạm vi quyền hạn đặc thù được Quốc hội, Nhà nước cho phép thành phố cần hoàn thiện hệ thống giáo dục các cấp theo hướng mở, đổi mới chương trình mục tiêu giáo dục, đặc biệt các cấp học từ mầm non mẫu giáo đến Trung học Phổ thông để họ trở thành công dân có trách nhiệm trên cơ sở hoàn thiện Tâm lực, Trí lực, Thể lực, Tiền lực.
- Thông qua hội đồng các trường đại học trên địa bàn thành phố kết hợp với Liên Hiệp hội Khoa học Công nghệ huy tụ chuyên gia trong ngoài nước nghiên cứu đổi mới chương trình mục tiêu đào tạo theo quan điểm kinh tế sinh thái với đặc trưng nền kinh tế sinh thái – kinh tế tri thức.
- Đầu tư hạ tầng kỹ thuật trên nền tảng công nghệ thông tin cho các cơ sở giáo dục thành phố, phổ cập Tin học, tiếng Anh cho học sinh trường tiểu học.
- Đầu tư cho các cơ sở Đại học xây dựng Trung tâm học liệu, Trung tâm lượng giá.
- Đổi mới hoàn thiện phương pháp “Cộng học”, tổ chức triển khai từ các lớp mầm non mẫu giáo giúp các em chủ động, độc lập tư duy, sáng tạo để các em có thể học tập liên tục, thường xuyên với cha mẹ, anh em trong gia đình, với thầy cô và bạn bè ở trường, với cộng đồng xã hội, với tài liệu sách báo, với mạng intenet, học với chính bản thân mình.
- Thành phố nên nghiên cứu hoàn thiện quy hoạch tổng thể thành phố thành những vùng kinh tế sinh thái với kiến trúc sinh thái, kết nối hạ tầng cơ sở, tạo không gian sống, sinh hoạt, lao động sản xuất, kinh doanh, khu văn hóa thể thao thể dục, thành phố xanh, tạo điều kiện cho mọi người hoàn thiện Tâm lực, Trí lực, Thể lực và Tiền lực.
LỜI KẾT
Xây dựng nền kinh tế sinh thái, trong đó con người là trung tâm, đây vừa là mục tiêu, vừa là nội dung, vừa là động lực lao động sáng tạo của loài người.
Loài người đang đứng trước những thảm họa do thiên tai và do chính con người tạo nên. Con người đang tồn tại trong môi trường thông tin ô nhiễm, mỗi người phải luôn luôn hoàn thiện phương pháp tiếp nhận, xử lý, khai thác thông tin để có những quyết định hành động cho phù hợp, cùng nhau chung sức ngăn chặn, chế ngự, hạn chế những thảm họa, bảo vệ hành tinh nơi mà con người và vạn vật đang sinh tồn.
Vì vậy, xây dựng nền giáo dục mở với mục tiêu: Mở để học – Học để mở – Để trở thành công dân có trách nhiệm trong thế giới mở là nhu cầu của mọi người, để có điều kiện chung sức xây dựng nền kinh tế sinh thái.
Tài liệu tham khảo:
[1] Tuyển tập Hồ Chí Minh (1÷19) – Nhà xuất bản Chính trị Quốc gia Hà Nội.
[2] Phạm Minh Hạc (2013): Triết lý giáo dục thế giới và Việt Nam – Nhà xuất bản Chính trị Quốc gia.
[3] Cao Văn Phường (2009): Phát huy vị thế văn hóa, văn hóa dân tộc xây dựng nền giáo dục mở – Báo Điện tử Đảng Cộng sản Việt Nam.
[4] Cao Văn Phường (2009): Xây dựng nền giáo dục mở trên nền tảng Tư tưởng Hồ Chí Minh – Báo Giáo dục và Thời đại ngày 31/12/2009.
[5] Cao Văn Phường: Xây dựng nền giáo dục mở của mọi người, vì mọi người, cho mọi người – Tạp chí Trí tuệ Số 59 – 2011.
[6] Cao Văn Phường (2010): Đã từng có một Đại học Mở như vậy – Nhà xuất bản Văn học – Hà Nội.
[7] Cao Văn Phường (2015): Hành trình đến nền Giáo dục Mở – Nhà xuất bản Văn học – Hà Nội.
[8] Cao Văn Phường: Luận bàn về “Xây dựng nền giáo dục mở” trên nền tảng Học – Hỏi – Hiểu – Hành – Tạp chí Giáo dục và Xã hội số 56 (117) tháng 11/2015.
[9] Cao Văn Phường, Cao Việt Hiếu: Xây dựng nền giáo dục mở với mục tiêu “Mở để học, học để mở, để trở thành công dân có trách nhiệm trong thế giới mở” – Tạp chí Giáo dục và Xã hội số 66 (127) tháng 09/2016.
[10] Cao Văn Phường “Báo cáo kết quả nghiên cứu, triển khai chương trình đào tạo từ xa bậc Đại học trong điều kiện Việt Nam” đề tài cấp Bộ, mã số R-DD94 40.04 năm 1998.
